In de vorige eeuw heeft psychologisch onderzoek veel kennis opgeleverd over intelligentie, emoties en het gedrag van mensen. Opvallend genoeg is hierbij het leeuwendeel van de aandacht uitgegaan naar negatieve verschijnselen. Zo hebben klinisch psychologen boekenkasten vol geschreven over angst en depressie, en hebben arbeids- en organisatiepsychologen zich vooral gericht op arbeidsrisico’s en burn-out. Gelukkig is het tij aan het keren. Tien jaar geleden deed Seligman een oproep om meer onderzoek te doen naar positieve psychologische verschijnselen.
Wat is het nut van positieve emoties zoals blijdschap en trots? Waarom zijn mensen onbaatzuchtig en verrichten zij vriendendiensten? Maakt werk gelukkig? De positieve psychologie stelt dat deze vragen op zichzelf de moeite waard zijn. Menselijke deugden verdienen evenveel aandacht als menselijke gebreken. De positieve psychologie is de wetenschappelijke studie van menselijke kracht en optimaal functioneren en is een belangrijk alternatief voor een eenzijdig op stoornissen, aandoeningen en problemen gerichte psychologische wetenschap.
De benadering van de positieve psychologie heeft gedurende de afgelopen jaren ook navolging gekregen in de arbeids- en organisatiepsychologie en Human Resource Management. Organisatieonderzoekers hebben zich in hun studies met veel elan gestort op buitengewoon interessante onderwerpen zoals compassie, psychologisch kapitaal, sociale intelligentie, flow en de overdracht van positieve emoties op de werkplek. De positieve organisatiepsychologie claimt niet iets nieuws te hebben uitgevonden, maar benadrukt het belang van theorievorming en onderzoek op het gebied van positieve kenmerken, ervaringen en gedragingen van werknemers in organisaties.
Een voorbeeld uit de praktijk treft u in onderstaand filmpje aan: Youtube filmpje van Marc Lammers over Sylvia Karres.
Zoals uit het filmpje blijkt is het belangrijk om te weten waar je kwaliteiten liggen en om ervoor te zorgen dat je deze kunt inzetten. Uit onderzoek blijkt dat hoe meer je je kwaliteiten kunt inzetten, hoe competenter je je voelt. En je competent voelen, zijn naast het hebben van autonomie en betekenisvolle relaties voorwaarden om bevlogen en vitaal te blijven functioneren.
Hoe zorg je er als werkgever voor dat je medewerkers hun kwaliteiten optimaal benutten? En komt u er zelf nog wel aan toe om uiting te geven aan uw eigen kwaliteiten? Kun je je wel permitteren om daar mee bezig te zijn? De omgeving verandert steeds sneller en de lat wordt steeds hoger gelegd. Omzet, resultaten en continuïteit, daar gaat het toch om!?
Echter, juist in deze tijd van verandering is het belangrijk om in gesprek te blijven over de inzet van kwaliteiten. Door als organisatie in te spelen op veranderingen ontstaan er accentverschillen in functies. Voor sommige medewerkers betekent dit een uitdaging. Anderen ervaren juist dat hun functie steeds verder van hen af komt te staan. Lange tijd werkzaamheden verrichten die niet bij je passen, gaat ten koste van energie en motivatie. In het ergste geval leidt het zelfs tot uitval. En daar is niemand bij gebaat.
Aandacht besteden aan de inzet van kwaliteiten hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het is een kwestie van vinger aan de pols houden, blijven informeren of iemand nog de dingen doet die hij leuk vindt en goed kan. Dit betekent niet dat men minder uitdagende en nieuwe taken aan zich voorbij kan laten gaan. Zo zit de wereld nu ook weer niet in elkaar. Het gaat om de juiste balans houden of vinden tussen aan de ene kant taken die energie en zelfvertrouwen geven. En aan de andere kant taken die minder leuk of lastig zijn én ook bij de functie horen. Die balans is voor iedereen anders, net als het vinden van passende oplossingen. En juist dat maakt het werken met mensen zo leuk en uitdagend voor hr-medewerkers en managers.
Jolanda Woordes, psycholoog NIP en eigenaar GelderschGoed